Antonycz


Bohdan Ihor Antonycz urodził się 5.10.1909 w Nowicy. Był synem greckokatolickiego księdza Wasyla Kota, który przed narodzinami Ihora zmienił nazwisko. Początkowo pisał w języku polskim, ale najważniejszym okresem w jego rozwoju były studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie dokąd się przeprowadził. Kiedy rozpoczynał studia został przyjęty przez środowisko ukraińskie jako ktoś "inny" - z Polski. Na studiach zainteresował się językiem ukraińskim - "mową Szewczenki". Język polski był wówczas językiem urzędowym. Antonycz stanął w kulturowej opozycji - postanowił posługiwać się językiem ukraińskim, który według niego posłuży mu do wyrażenia w swojej twórczości treści głębszych.

Dla Antonycza Łemkowszczyzna, Lwów i Europa są obszarem kulturowej wspólnoty. W jego wierszach możemy odnaleźć Whitmanowską ideę odwiecznej transformacji materii, a także wpływy futuryzmu i imażynizmu. Interesował się również literaturą polską - warszawskim Skamandrem, Awangardą Krakowską, twórczością Tadeusza Peipera, poezją Kazimierza Wierzyńskiego i Leopolda Staffa. Najbliższy mu jest jednak Taras Szewczenko. Antonycz jest piewcą przyrody, którego nie pociąga postęp techniczny i zmiany cywilizacyjne, w których widzia zagrożenie. Miasto przedstawia jako mrok, sen - w odróżnieniu od skąpanej w słońcu wsi. Chociaż Lwów staje się dla Antonycza artystycznym centrum świata to nigdy nie zerwa ze swoimi łemkowskimi korzeniami. Jego wiersze formował uniwersalizm Pogranicza. Antonycz jest poetą-filozofem urzeczonym poczuciem, że człowiek jest jednością z przyrodą oraz przekonaniem, że wszystkie stworzenia posiadają duszę. Często mówi się o nim jako o "poecie ekologicznym" - w jego wierszach przyroda staję się religią. Antonycz "deklaruje się" również jako lokalny patriota - ukazuje pełne barw piękno przyrody Łemkowszczyzny i tradycje kultywowane przez mieszkańców wsi. Jest to obraz bardzo autentyczny i pełen niuansów znanych mieszkańcom wsi. Malowniczość pejzaży łączy się z mitologią i elementami wierzeń chrześcijańskich i pogańskich. W wielu utworach daje wyraz  pokorze Łemków wobec Boga i przyrody.

Dębowa skrzynia, w skrzyni piosnka i siekiera.
Siekierą ojciec co dzień pokłony bił przed Bogiem.
Twój dziad też cieślą był i stoją cerkwie cztery,
Którymi on zakończył życie swe ubogie.

(Syn cieśli)

Antonycz zawsze podkreślał swoje pochodzenie i ukazywał siebie przez pryzmat Łemkowszczyzny i jej zwyczajów. Bardzo ważnym elementem w jego wierszach pełni muzyka. Sam zresztą komponował i grał na skrzypcach, a także malował.

Poezja Antonycza pociąga współczesnych swoją baśniowością, odrealnieniem i wyidealizowaniem rzeczywistości. Przedstawiony w niej świat pełen jest dźwięków, zapachów i barw, a ludzie żyją zgodnie z przyrodą i tworzą z nią odwieczny cykl życia.

Zmarł 6 lipca 1937 roku we Lwowie w wyniku powikłań, które nastąpiły w czasie zapalenia płuc. Po śmierci jego archiwum zarekwirowało NKWD.